www.TheSeaNation.gr

Ας γυρίσουμε αρκετά πίσω στο χρόνο για να θυμηθούμε τα παπόρια που προσέγγισαν κατά καιρούς στην όμορφη Σίφνο.Ένας μεγάλος κύκλος πλοίων που ξεκινά με ποστάλια κλασικά, συνεχίζεται με επιβατηγά/οχηματαγωγά (τα γνωστά μας ferries) και κλείνει με τα ταχύπλοα επιβατηγά/οχηματαγωγά.

Ο κόσμος των κλασικών ποσταλιών ήταν ένας ξεχωριστός κόσμος. Ο κόσμος των επιβατηγών/οχηματαγωγών ήταν ένας άλλος διαφορετικός κόσμος. Ατμόπλοια που στην πορεία έδωσαν τη θέση τους σε πετρελαιοκίνητα (δηζελόπλοια).

Η γραμμή κάποτε ήταν άγονη και περιλάμβανε αρκετές προσεγγίσεις σε πολλά λιμάνια. Το δρομολόγιο περνούσε πρώτα από τη Σύρο (Σύρα για τους νησιώτες) και έπειτα από πολλές ώρες έφθανε κάποτε και στις Καμάρες.

Στον πηγαιμό για τη Σίφνο, ο δρόμος ήταν πραγματικά μακρύς.

Ο καβαφικός στίχος περιγράφει το μακρύ, πολύωρο ταξίδι μέχρι να φτάσει η στιγμή να φανεί, επιτέλους, ο κάβος των Καμαρών. Στην πορεία η γραμμή έγινε «γόνιμη», με σημαντική διακίνηση επιβατών και οχημάτων.

Η γραμμή της Σίφνου πρέπει να έχει εξυπηρετηθεί από περισσότερα από 120 επιβατηγά πλοία από τα χρόνια του πολέμου και μετά.

Αναζητώντας συνδετικούς κρίκους με το παρελθόν θα θυμηθούμε κάποια από τα πλοία με τα οποία κάποτε ταξιδέψαμε, πλοία που αγαπήσαμε, πλοία που μας πρόσφεραν όμορφα ταξίδια, ή πλοία που τα ακούγαμε στις διηγήσεις των παλιότερων.

Τα παπόρια, οι βάρκες και οι λάντζες

Επιστροφή, λοιπόν, στις Καμάρες λίγο μετά τον πόλεμο. Το λιμάνι είναι αγνώριστο σε σχέση με σήμερα. Κυριαρχούν τα καμίνια των αγγειοπλαστείων. Μόλος, φυσικά, δεν υπάρχει και τα πλοία παραμένουν πάντα αρόδου, φουνταρισμένα στην άγκυρα.

Οι βάρκες αποτελούν τον ομφάλιο λώρο που συνδέει το βαπόρι με τη στεριά. «Μέχρι την έλευση της λάντζας του Μπουλή πρώτα, και μετά του Καμπουράκη, δεν υπήρχαν λάντζες. Μικρές βάρκες υπήρχαν, κάποιες από τις οποίες δεν είχαν μηχανή.

Τις βάρκες χωρίς μηχανή τις έλεγαν «μαούνες» και έπαιρναν εμπορεύματα ρημουλκούμενες από τις μηχανοκίνητες». Στη συνέχεια οι μηχανοκίνητες λάντζες παρέλαβαν τη σκυτάλη από τις βάρκες. Οι λάντζες, πλέον, μεταφέρουν τον κόσμο από και προς τα καράβια. Κάτω από αντίξοες συνθήκες οι λάντζες και οι άνθρωποί τους πρόσφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες.

Οι άνθρωποι έρχονται στο λιμάνι των Καμαρών με μουλάρια και γαϊδούρια και με τον ίδιο τρόπο φεύγουν για τα χωριά.

«Βαρκάρηδες, αρχικά, και μετά λεμβούχοι στη μετά μόλου εποχή, ήταν σχεδόν όλοι οι μαγαζάτορες των Καμαρών, όπως Μπουλήδες του Σταύρου, Μπουλήδες Γιαννομπουλή, Σίμηδες (Σίμος και διάδοχοι), Καμπουράκηδες, Μπελενιοί».

Ορισμένα από τα ονόματα των βαρκάρηδων της οικογένειας Καλογήρου είναι τα ακόλουθα (έχουν καταγραφεί στο βιβλίο "Παραδοσιακά επαγγέλματα στη Σίφνο άλλοτε και τώρα" (Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Κυκλάδων, Σίφνος 2001):

Νικολός Καλογήρου (ή Μπουλής)
Αντρέας Καλογήρου (ή Μπουλής)
Γιάννης Καλογήρου (ή Γιαννομπουλής)
Γιώργης Καλογήρου (ή Μπουλής)
Άγγελος Καλογήρου

Ο Γιώργος Πεταλιανός (Θεολόγος) στο διήγημά του με τίτλο "O Μπουλής" περιγράφει με εξαιρετικά παραστατικό τρόπο την ιεροτελεστία της άφιξης στις Καμάρες. Ο Νικολός ο Μπουλής που αναφέρεται στο κείμενο θα πρέπει να ήταν αδελφός του Σταύρου του Μπουλή.

Το προσωνύμιο "Μπουλής" είναι παρατσούκλι για πολλούς ανθρώπους της οικογένειας Καλογήρου, από τους οποίους πολλοί ήταν αυτοί που έγραψαν ιστορία με τις βάρκες τους και τις λάντζες τους μεταφέροντας ανθρώπους και εμπορεύματα από και προς τα καράβια, καθώς αυτοί σταματούσαν αρόδου:

"O Μπουλής"

«— Τo πα - πόόό – ριιι!!! To πα - πόόό - ριιι !!!

Ήταν ο Νικολός ο Μπουλής που με τις φωνάρες του ξεσήκωνε τις Καμάρες στο ποδάρι, όταν απ' τον Κάβο του Κοκχαλά εξεπρόβαλε η σιλουέττα της «Μοσχάνθης».

Ηλιοκαμμένος, γεμάτος αλάτσια, με τα σουννιά γυρισμένα πάνω απ' τα γόνατα, κτυπούσε χάμω τις γκαζοντενεκέδες με τη θάλασσα, που την κουβαλούσε σαν Κωνσταντινοπολίτης νερουλάς για τα ζεστά του μπάνια, σαν έφτανε στ' αφτιά του η στρίγκλα σφυριά του Μπονοβόγια. Έπαιρνε τράτθο απ' τον καφενέ του και ξεγουγιάζοντας ησάρτενε στην πεντζούλα του Μώλου κι ανεμίζοντας δεξιά κι αριστερά το ναυτικό του κούκχο στο χέρι, ξεφώνιζε σαν δαιμονισμένος.

—Καλώς ορίίίσετεεε !! Καλώς ήηηηρχετεεεε !!

Ο τηλεχαιρετισμός του απευθυνόντανε στον καθένα χωριστά και σ' όλους μαζί τους Σιφνιούς, που ηρχούντανε απ' την ξενιτιά. Δεν τον έγνοιαζε και πολύ ποιοι θάταν.

Τον αρκούσε που ήξερε πώς κάποιοι παλαβοσιφνιοί πάλι που θ' αγαπούν τη Σίφνο όσο κι αυτός, θα 'ρχουνται και μ' αυτό το παπόρι να περάσουν λίγες μέρες ανάμεσα στις ομορφιές της, κοντά στους δικούς τους.

Πριν νάρχη ακόμα γυαλό το παπόρι για να φουντάρη ο Μπουλής βρισκόντανε στο κατάστρωμα. Καλωσώριζε με το γλυκό του τρόπο, κι από κοντά, τους ταξειδιώτες κι ανάμεσα στις ευχές του και τα χωρατά του, ηκουούντανε πάλι η φωνάρα του.

—Μωρέ Γιάααανηηη ! "Έλα δεξιααά! !
—!!!
—Μάϊνααα, Αντώνη, μάϊνααα !!
— !!!
— Κα-μπου-ρά-κι !! στεί-λε-μου τη με-γά-λη βάρ-κααα !
—!!!

Η υποδοχή που γινόντανε σε κάθε Σιφνιό απ' το Νικολό ήταν πανηγυρική. Σ' αποβίβαζε στην προκυμαία μ' όλες τις τιμές πού τις συνώδευε πάντα με χίλια καλά λόγια. Και στον καφενέ του ήξερε να σε περιποιηθή. Με τον καλό του τρόπο, με το φιλοσοφημένο και δροσερό πνεύμα του σαν την αύρα του λιμανιού, με τις θυμοσοφίες του και τα νόστιμα πειράγματα του σε υποχρέωνε».

Τα πρώτα ηρωϊκά χρόνια

Στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια θα ταξιδέψουμε με το «Μεσαριά», το «Λουτσίντα», το "Ελένη" του Εμπειρίκου, το "Ηλιούπολη" των αδελφών Τυπάλδου.

Θα ακολουθήσουν το πολυτραγουδισμένο "Γλάρος" του Καβουνίδη , το «Καδιώ» του Σιγάλα, το "Μοσχάνθη" του Τόγια , το "Ιόνιον" (το παλιό) των αδελφών Τυπάλδου, το «Έλενα» του Λαγά, το «Δέσποινα» του Φουστάνου, το «Λήμνος" και το «Κρήτη» των αδελφών Τυπάλδου.

Κανείς δεν ξεχνά ακόμα και σήμερα το «Μυρτιδιώτισσα» του Σπύρου Μπιλίνη, το «Ευαγγελίστρια" του Κουσουνιάδη (πρώην «Δέσποινα»), το «Μαριλένα" του Λαγά (πρώην «Κωστάκης Τόγιας»), το "Λητώ" του Καρρά, το "Κάλυμνος" της ΕΥΔΟΞΟΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ.

Αξέχαστα θα μείνουν για πάντα το "Μιαούλης» και το "Κανάρης" του Νομικού που στη συνέχεια πέρασαν το μεν «Μιαούλης» διαδοχικά στην πλοιοκτησία του Μαγιάση, του Στρίντζη και των αδελφών Αγαπητού, ενώ το «Κανάρης» στην πλοιοκτησία των «δικών μας» Σταθάκη- Μανούσου.

«Το Μεσαριά»

Για το "Μεσσαριά" αναφέρθηκε από παλιούς Σιφνιούς ότι έκανε 16 ώρες για να φθάσει στη Σίφνο και ταξίδευε μέσω Κέας-Σύρου. Η ταχύτητά του ήταν μικρότερη από 8 μίλια ανά ώρα.

«Το Ηλιούπολις»

Το πλοίο (1903/789) ναυπηγήθηκε ως ιδιωτική θαλαμηγός το 1903. Το 1947, το "Ηλιούπολις " αποκτήθηκε από τον Χαράλαμπο Τυπάλδο, ο οποίος το κράτησε μέχρι τη δεκαετία του '60.

Όπως και οι περισσότερες ατμοκίνητες θαλαμηγοί (steam yachts) είχε πολύ μακριά πλώρη και πρύμνη. Χαρακτηριστικά το συνολικό του μήκος ήταν 260 πόδια, αλλά μόνο τα 193 ήταν στη γραμμή του νερού (on the waterline)."

Το δρομολόγιο του για τη Σίφνο γινόταν μέσω Σύρου.

Το "Γλάρος"

Ένα από τα πιο αγαπητά πλοία ήταν το "Γλάρος" του Καβουνίδη. Πλοίο εξαιρετικά δημοφιλές που ταξίδεψε σε πολλές γραμμές τόσο στο Αιγαίο, όσο και στο Ιόνιο.

Ο "Γλάρος" κατασκευάστηκε το έτος 1913 στα ναυπηγεία Scott & Co. του Greenock ως θαλαμηγός με το όνομα "Beryl".

"Ενθύμιο Μήλου, διά μία αξέχαστο εκδρομή με το Ιόνιον......"
Γυρίζουμε πίσω 53 ολόκληρα χρόνια.
Στις 17 Ιουνίου 1956.
Εκδρομή από τη Σίφνο στη Μήλο με το "Ιόνιον" του Τυπάλδου.
Πολλά αγαπημένα πρόσωπα.
Πίσω από τη φωτογραφία γράφει:
"Ενθύμιο Μήλου, διά μία αξέχαστο εκδρομή ......"

«Η Σίφνος του 1964» του Παναγιώτη Τέτση

Το παρακάτω απόσπασμα του Παναγιώτη Τέτση είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό «η Λέξη» του Ιουνίου 2002.

Κατάπλους στις Καμάρες του 1964 με παλιό πλοίο των Τυπάλδων και μετάβαση σε μια αλλοτινή Πολιτεία του Αιγαίου...

«Αργά το βράδυ της προηγουμένης είχαμε φτάσει σ' ένα κάποιο λιμάνι - το Καμάρες δεν έλεγε για εμάς τίποτα - της Σίφνου, μετά από ταξίδι οκτώμισι ωρών, με ένα από τα τότε «εκμοντερνισμένα» παλιά πλοία του Τυπάλδου, στα όποια, σε ορισμένα σημεία τους διασώζετο ή πριν από την φορμάικα αρχοντιά του 1910, βρισκόσουν δίχως να το καταλάβεις σε μία ταλαντευόμενη από τα κύματα βάρκα, όπως το πλοίο παρέμενε αρόδο, πού σε αποβίβαζε στο μικρό μόλο και πού δίχως καμία δικιά σου φροντίδα έβρισκες ως δια μαγείας τις αποσκευές στο καφενείο του Καμπουράκη, του Σίμου, του Μπουλή. «Ένας δυνατός σε βατ λαμπτήρας φώτιζε για λίγο από μία μικρή γεννήτρια το, ας το πούμε, λιμάνι με τα γύρω ελάχιστα σπίτια και τα τρία-τέσσερα καφενεία, μαγαζί άλλο δεν υπήρχε.

Υπήρχε όμως τελωνείο! (Με τον αγαπητό Γιώργο Σηφαλάκη, τελώνη, πού έδινε τον κρητικό τόνο πολιτισμού). Λίγο μετά απλωνόταν το σκοτάδι, και από εκεί και πέρα μία διαδρομή μέσα στη νύχτα, στο άγνωστο, μέσα στο μικρό, χαμηλοτάβανο, με δείγμα φωτισμού λεωφορείο, πήχτρα από επιβάτες και μπαγκάζια πού αγκομαχούσε και ταλαντεύονταν πάνω στο χωματόδρομο κι ήταν σαν να συνέχιζες το σκαμπανέβασμα του ταξιδιού' κι εγώ όρθιος είχα πάρει το σχήμα ενός λάμδα.

Όμως το αντίτιμο της αναπάντεχης μικρής περιπέτειας εισέβαλλε πλουσιοπάροχο νυχτιάτικα από τα ανοιχτά παράθυρα του σαράβαλου.

Ο βραδινός ζεστός χέρας κατέβαζε ένα μείγμα αρωμάτων της γης' θυμαριού, φασκομηλιάς, ρίγανης κι άλλων βοτάνων ή λουλουδιών, πού σου 'διναν ζωή.

Ήταν Ιούλιος τού 1964. Τότε πού δεν υπήρχαν τα «Κλά» (κλαμπ) παρά μόνο τα καφενεία τού Κορακή, τού Λάκη, τού Πίπη, όπου ο Γιάννης ό Διαρεμές ανέπτυσσε τις ιδιότυπες φιλοβασιλικές του απόψεις και τα περί διαδοχής τού θρόνου. Ό νεολογισμός «ρεντρούμης» δεν είχε καταχωρηθεί στο λεξιλόγιο. Ήταν ή Σίφνος του 1964.

Ερώτημα:

- Ποιο είναι, όμως, το πρώτο πλοίο που έδεσε στο μόλο των Καμαρών;

Αυτό δεν είναι άλλο από το «Λητώ» (πρώην «Οία» του Κατσουλάκου). Αυτό συνέβη το 1972.

«Το Λητώ» και μια νέα εποχή για το νησί

Ένας πολύ καλός φίλος Σιφνιός περιγράφει μια χαρακτηριστική σκηνή που εκτυλίχθηκε στη Σίφνο του 1972:

«"Τα έργα του μόλου δεν είχαν ακόμα ολοκληρωθεί πλήρως.

Το "Λητώ" έφτασε στο λιμάνι και ξεκίνησε τη διαδικασία πλαγιοδέτησης. Καπετάνιος ήταν ένας κύριος με χαρακτηριστικό καπέλο. Πιθανόν, να είχε κάνει παλαιότερα και σε πολεμικά. Με αποφασιστικότητα, ήρθε, έδεσε και ξεκίνησε μια νέα εποχή για το νησί."

Ερώτημα:

- Ποιο είναι το πρώτο επιβατηγό/οχηματαγωγό που έριξε τον καταπέλτη του στο μόλο;
Αυτό πρέπει να είναι το θρυλικό "Κυκλάδες" των αδελφών Αγαπητού κάπου στα 1973.

Το "Κυκλάδες"

Το περίφημο "Κυκλάδες" των αδελφών Αγαπητού ερχόταν για αρκετά χρόνια στη Σίφνο. Πράκτοράς του για χρόνια ήταν ο περίφημος Λάκης Μυτιληναίος. Το Κυκλάδες έφτανε μέχρι Πάρο-Νάξο μετά τη Μήλο και επιστροφή κλασσικά. Ήταν γεμάτο με καφάσια με φτηνά ζαρζαβάτια χύμα στο γκαράζ.

Έδενε στο κεφαλόσκαλο του μόλου, όπου ο καταπέλτης του πλοίου ίσα-ίσα χωρούσε. Το πλάτος του ήταν λίγο μεγαλύτερο από τον καταπέλτη του πλοίου. Δύσκολες εποχές, όπου η πρόσδεση του πλοίου με καιρό νοτιοδυτικό (πουνέντες) αποτελούσε πραγματικό άθλο.

Η επέκταση του μόλου πραγματοποιήθηκε, μόλις, στα 1989 με χορηγία του σιφνιού εφοπλιστή Νικόλαου Βερνίκου - Ευγενίδη. Ο Νικόλαος Βερνίκος – Ευγενίδης, υπήρξε μια εμβληματική μορφή για την μικρή Σίφνο, μιας και ποτέ του δεν εγκατέλειψε στην πραγματικότητα την γενέθλια γη.

Πάντα επέστρεφε σε αυτήν και πάντα ήταν παρόν όταν το νησί τον χρειάζονταν.

Το «Έλλη»

Κάπου εκεί αναμένεται μετά βαΐων και κλάδων να προσεγγίσει στις Καμάρες το «Έλλη» του καπετάν-Γιώργη Φραγκουδάκη, αλλά δυστυχώς οι προσεγγίσεις του ήταν περιορισμένες λόγω ακαταλληλότητας του λιμανιού.

Το «'Ελλη» δεν συμπεριέλαβε τη Σίφνο στα δρομολόγιά του και το νησί κόντεψε να μείνει χωρίς επιβατηγό-οχηματαγωγό.

Το «Κάλυμνος»

- Ποιο πλοίο θεωρείται ακόμα και σήμερα το πιο καλοτάξιδο της γραμμής;

Αυτό θα πρέπει να είναι το «Κάλυμνος» που ταξίδεψε ανελλιπώς από τα τέλη της δεκαετίας του '60 μέχρι το 1978. Ακόμα και σήμερα στη Σίφνο όταν θέλουν να πουν ότι ένα καράβι είναι καλοτάξιδο λένε ότι έιναι "καλοτάξιδο σαν το Κάλυμνος".

Αγαπήθηκε πολύ και αποχώρησε τελικά στις 5 Σεπτεμβρίου 1978.

Το "Κάλυμνος" υπήρξε πλοίο-σταθμός για τις Δυτικές Κυκλάδες. Ανήκε στην εταιρεία "ΕΥΔΟΞΟΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ" και πράκτοράς του στη Σίφνο ήταν ο Γιάννης ο Ξύδης, μετέπειτα πράκτορας του "Ιόνιον" και του "Μήλος Εξπρές".

Καπετάνιος-θρύλος του πλοίου ήταν ο καπετάν-Λάζαρος Γαβαλάς, ο οποίος μετά πήγε στο "Ιόνιο".

Μια απίστευτη εμπειρία αποτέλεσε η τελευταία του αναχώρησή του από τις Καμάρες στις 5 Σεπτεμβρίου 1978. Είχε κατέβει πολύς κόσμος για να το αποχαιρετήσει. Το "Κάλυμνος", οι βάρκες και τα καΐκια σφύριζαν συνεχώς και πολλοί ήταν αυτοί που πηδούσαν από το μόλο ως ένδειξη συμμετοχής στον αποχαιρετισμό.

Θα πρέπει να ήταν ο πιο λαμπρός αποχαιρετισμός πλοίου που έγινε ποτέ σε πλοίο στις Καμάρες.

Το «Κάλυμνος» και ο τουρισμός

Το "Κάλυμνος", το "Λητώ", ο "Κανάρης" αρχίζουν να κουβαλούν τους πρώτους τουρίστες. Χρόνο με το χρόνο οι τουρίστες αυξάνονται. Μέχρι εκείνο το σημείο, θα μπορούσε να πει κανείς ότι ελάχιστα πράγματα είχαν αλλάξει στον τρόπο ζωής των νησιωτών σε σχέση με τις παλιότερες εποχές.

Από εκεί και πέρα οι αλλαγές, χρόνο με το χρόνο, γίνονταν ολοένα και μεγαλύτερες. Η Σίφνος που γνωρίσαμε μικροί δεν υπάρχει πια.

Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το αφήγημα του Μανώλη Κορρέ με τίτλο «Ο τουρισμός ...». Περιέχεται στο βιβλίο "Η Κεράτσα μου" (Εκδόσεις: "Ροδακιό"). Κάπου, λοιπόν, εδώ πλευρίζει το "Κάλυμνος" και ξεκινά το υπέροχο αφήγημα του μεγάλου λογοτέχνη Μανώλη Κορρέ.

"Ο τουρισμός...» του Μανώλη Κορρέ

Αγαπητέ μου ανιψιέ,

«Ηκαθούμουνε προχτές στήν πεντζούλα, όξω στον καφενέ του Καμπουρακιού, κι ηξάνοια τους ταξιδιώτες πού ξεμπαρκάρανε από το «Κάλυμνος». Άγνωστες φάτσες οι πιό πολλές, ξένοι λέει, είναι, Γερμανοί, Ιταλοί, Εγγλέζοι, ξέρω γώ ίντα διάτανο είναι, μια κοψιά έχουνε όλοι τωνε, αξύριστοι, ξιπόλητοι, φορτωμένοι σα γαδάροι. Τουρίστες μαθές...

Και με το τουρίστες ηθυμήθηκα αυτεσδά τις παλαβιές πού ήγραφες στην εφημερίδα, μια φορά κι έναν καιρό, πώς και καλά ό τουρισμός είναι ή σωτηρία του νησιού... Ζήτω ό τουρισμός και τέτοιες αηδίες...

Τσε θωρώ, το λοιπόν, ετσαδά πού παίρνουνε ποδαράτα το δρόμο για το Σταυρί και κάθομαι και σκέφτομαι. Αυτοιδά είναι οι σωτήρες μας!

"Ώρα να σου 'ρχει, καυκί! Καέ αυτοιδά ό,τι θες αφήνουν απάνω στο νησί, εκτός από παράδες. Θα μου πεις, βέβαια, πώς είναι οι άλλοι, αυτοιδά πού 'ρχονται με τα κότερα τωνε στις Καμάρες για να πάρουνε.. . φωτογραφίες και νερό. Ησωθήκαμε. . .

Ηπλεύρισε το «Κάλυμνος» στο μόλο, ηπετάχτηκε πρώτος όξω, μα ηπόμεινε τελευταίος. Εκειδά τον ήβρηκα.

— Γιάντα, συμπεθέρα; Γιάντα;
—Ό τουρισμός, χαρώ σε, ό τουρισμός.
— Καέ κι οι παγιοί μου καμαράδοι ηκάνανε πώς δε με ξέρουνε.. .
— Είναι βιαστικοί, χαρώ σε. Αυταδά έχει ό τουρισμός.
— Θαρρώ πώς ηκατέβηκα λάθος λιμάνι.
— Μωρέ καλά ηκατέβηκες, μοναχά οι Καμάρες εν είναι πια όπως τσε 'ξερες. Επά είναι ο εμπακέβγας της τουριστικιάς Σίφνου, που να σε προσέξουνε σ' αυτηδά την πολυκοσμία. ..
—"Ηρχανε, δηλαδή, συμπεθέρα, τα άγρια να διώξουνε τα ήμερα. . .
— Ν' αγιάσει το στόμα σου. Καλά το 'πες. . . Ηφαωθήκανε να μας εφέρουνε αυτοδά το θεριό πού το λένε τουρισμό κι ετσαδά πού 'ρχε κι απλώνεται κάθε μέρα, έ θα χωρεί ή Σίφνο τούς Σίφνιους. Να μου το θυμάσαι.

Πολλά είπαμε με το συμπέθερο. Για την ακρίβεια, για την περιποίηση, για τη φασαρία, ήκαμά του την καρδιά περιβόλι».

Το «Κατερίνα»

Στα 1975 εμφανίζεται στη γραμμή το επιβατηγό/οχηματαγωγό «Κατερίνα» που θα προσφέρει πολλά σε μια μεταβατική εποχή. Η χωρητικότητά του ήταν πολύ μικρή, στη θάλασσα σκαμπανέβαζε πολύ, αλλά για δυο-τρία χρόνια πρόσφερε σημαντικό έργο.

Το δρομολόγιο του κάποιες ημέρες ήταν από τον Πειραιά για Κέα-Κύθνο-Σέριφο-Σίφνο-Κίμωλο και Μήλο. Πρέπει να είναι το τελευταίο πλοίο που έκανε τη γραμμή, μέσω της Κέας. Το πλοίο, βέβαια, δεν έκατσε πολύ στη γραμμή.

Την επόμενη χρονιά ήρθε το παλιό "Άγιος Γεώργιος" (ο ξιφίας) και μαζί οι Βεντούρηδες στη γραμμή των Δυτικών Κυκλάδων. Το «Κατερίνα» ταξίδεψε για πολλά χρόνια σε άλλες γραμμές ως "Ανεμόεσσα", "Κέα Εξπρές", "Νήσος Κύθηρα", "Νήσος Θήρα".

Το «Άγιος Γεώργιος» και η πολύχρονη παρουσία της οικογένειας Βεντούρη

- Ποια είναι η εταιρεία με τη μεγαλύτερη παρουσία στη γραμμή;

Η εταιρεία με τη μεγαλύτερη παρουσία στη γραμμή είναι αναμφίβολα η εταιρεία των Βεντούρηδων από την Κίμωλο.

Η παρουσία της ξεκινά το 1976 με το "Άγιος Γεώργιος" (τον περίφημο «ΞΙΦΙΑ») και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας με το σημερινό «Άγιος Γεώργιος» (το παλιό «Ρομίλντα», «Απόλλων Εξπρές 2», «Παναγία Εκατονταπυλιανή», «Εξπρές Άρτεμις»).

Η πρακτόρευση των πλοίων του Κωνσταντίνου Βεντούρη, αρχικά, και του Ευάγγελου στη συνέχεια, συνδεόταν σχεδόν πάντα με την οικογένεια Κατσουλάκη. Αρχικά, πράκτορας ήταν ο Φραγκίσκος Κατσουλάκης (το «Φρα») και στη συνέχεια η αδελφή του, Μαριάννα Κατσουλάκη.
Μια μεγάλη παράδοση πλοίων, εταιρειών και πρακτόρων που φτάνει ως τις μέρες μας.

Το «Ιόνιον», το «Μήλος Εξπρές» και η LINDOS LINES

Το 1977, το «Ιόνιον» της LINDOS LINES, της εταιρείας των Μηνά Σταθάκη και Στέλιου Μανούσου, θα φέρει επανάσταση στη γραμμή. Πλοίο και εταιρεία θα αφήσουν ανεξίτηλο το στίγμα τους στη Σίφνο.
Το «Ιόνιον» θα παραμείνει στη γραμμή μέχρι το 1992. Όταν ξεκίνησε μας φαινόταν μεγάλο πλοίο.

Με τα χρόνια «μίκραινε» καθώς τα μεγέθη των πλοίων συνεχώς μεγάλωναν. Το 1988, η εταιρεία των Σταθάκη-Μανούσου θα πρσοθέσει στη γραμμή των Δυτικών Κυκλάδων το «Μήλος Εξπρές», το οποίο πρέπει να θεωρείται το πιο πετυχημένο πλοίο της γραμμής.

Θα μείνει συνεχώς, χωρίς καμία διακοπή, μέχρι το 2002 όταν πουλήθηκε στην εταιρεία SAOS FERRIES. Επέστρεψε για λίγο στις Καμάρες το 2004 προκαλώντας ρίγη συγκίνησης. Συνεκτικός κρίκος του «Κάλυμνος», του «Ιόνιον», του «Μήλος Εξπρές» είναι ο Γιάννης ο Ξύδης.

Μια εικόνα νοσταλγίας και χαρμολύπης

Μέσα στην τρέλα που βιώνουμε καθημερινά νιώθουμε να ακούγεται ξαφνικά μια βραχνή φωνή:

"Φούντο την αριστερή"

Είναι ο καπετάν-Στέλιος Βιτσαράς στην αριστερή βαρδιόλα του "Μήλος Εξπρές". Αρχετυπική μορφή ενός πλοίου, μιας εταιρείας, μιας εποχής και μιας Ακτοπλοΐας που δεν υπάρχει πια.

Πλοίο-σύμβολο μιας "καραβίσιας εποχής, όπως γράφει φίλος καραβολάτρης. Πλοίο μοναδικό που σύνδεσε για 14 χρόνια τις Δυτικές Κυκλάδες με τον Πειραιά με τρόπο υποδειγματικό.

Ξεκίνησε τα δρομολόγιά του το 1988 με τα σινιάλα της εταιρείας του Μηνά Σταθάκη και του Στέλιου Μανούσου. Με "ΣΜ" στην τσιμινιέρα του και την αναγραφή «LINDOS LINES» στις μπάντες του.

Με πληρώματα εκλεκτά που σπάνια άλλαζαν, με πλοιάρχους που έγραφαν ιστορία. Ο καπετάν-Γιώργης Σιγάλας ήταν ο πρώτος του καπετάνιος. Στην Ελλάδα το έφερε ο καπετάν-Βασίλης Λεονταράκης.
Ο καπετάν-Στέλιος Βιτσαράς το απογείωσε.

Ο καπετάν-Σιδερής Μαμίδης ήταν ο τελευταίος του καπετάνιος με τα σινιάλα της SAOS FERRIES. Το τελευταίο όνομα με το οποίο ταξίδεψε στο Βόρειο Αιγαίο ήταν "Νήσος Λήμνος". Tον κύκλο του τον έκλεισε στις 18 Οκτωβρίου 2004. Στο Λαύριο έπεσαν άδοξα οι τίτλοι τέλους.

Το πανέμορφο "Αλκυών"

Το 1979 δρομομολογείται στη γραμμή το πανέμορφο "Αλκυών" του Δημήτρη Βεντούρη, εξαδέλδου των γνωστών μας Βεντούρηδων.

Το πρώην «Μιμίκα Λ» του Κώστα του Λάτση ταξίδεψε στη γραμμή Πειραιάς-Σέριφος-Σίφνος-Μήλος-Κίμωλος-Ίος-Θήρα από το 1979 έως το 1984, μαγεύοντας τους επιβάτες και τα νησιά με το όμορφο σκαρί του και την μεγάλη του ταχύτητά.

Πράκτορές του υπήρξαν ο Απόστολος Μυτιληναίος, ο περίφημος Λάκης που διατηρούσε το καφενείο «Ο ΛΑΚΗΣ» στην Απολλωνία και ο Γιάννης Βασσάλος από τα Εξάμπελα.

Πλοίαρχος του ήταν ο μεγάλος Κυριάκος Μαστροκόλιας (ο γνωστός πλοίαρχος του "Ποσειδώνα" της Arcadia Lines). Το υπέροχο "Αλκυών" του Δημήτρη Βεντούρη συνεχίζει να ταξιδεύει στα όνειρά μας.

Το "Κίμωλος" και το «Σίφνος Εξπρές»

Το 1980 έρχεται μια καινούρια επανάσταση στη γραμμή με τη δρομολόγηση του "Κίμωλος" του Κωνσταντίνου Γ. Βεντούρη. Το πλοίο πρόσφερε πολλά και είναι αυτό που καθιέρωσε το απογευματινό δρομολόγιο της Παρασκευής χάρη στο οποίο τα νησιά μας έγιναν, πλέον, «νησιά του Σαββατοκύριακου».

Οι μάχες του «Κίμωλος» με το «Ιόνιον» υπήρξαν ομηρικές. Ποιο θα ξεχάσει τις μέρες που έδεναν ταυτόχρονα τα δύο πλοία στο λιμάνι. Το «Ιόνιον» στο κεφαλόσκαλο και το «'Αγιος Γεώργιος» στο μεγάλο μόλο.

Το 1983 έρχεται το αγαπημένο "Γεώργιος Εξπρές", η παρουσία του οποίου δεν ήταν μόνιμη στη γραμμή, καθώς ταξίδευε κύρια στην Παροναξία. Όμως, πραγματοποιούσε και αυτό αρκετές προσεγγίσεις περιστασιακά. Το 1988 θα έρθει το"Μήλος Εξπρές" και η πλάστιγγα θα γείρει προς τη μεριά της εταιρείας των Σταθάκη-Μανούσου. Τα επόμενα χρόνια η εταιρεία του Ευάγγελου Βεντούρη, η Ventouris Sea Lines (VSL), θα στείλει στη γραμμή το "Σίφνος Εξπρές", πλοίο εξαιρετικά καλοτάξιδο, πολυτελές, αλλά σχετικό αργό και γι' αυτό το συνόδευε το προσωνύμιο «Ζολώτας».

Το 1993 η VSL θα στείλει στη γραμμή το «Γεώργιος Εξπρές» και τις επόμενες δύο χρονιές το «Απόλλων Εξπρές 2». Σπουδαία καράβια, αλλά το «Μήλος Εξπρές» ήταν ακτύπητο.

Το «Δήλος» από Ραφήνα

Το καλοκαίρι του 1987 θα δρομολογηθεί το «Δήλος» του Στρίντζη (Strintzis Lines) από Ραφήνα.Το δρομολόγιο ήταν Ραφήνα-Κύθνος-Σέριφος-Σίφνος-Κίμωλος-Μήλος.

Το πλοίο ήταν εξαιρετικό, το δρομολόγιο βολικό, αλλά για «να πιάσει στη γραμμή» χρειαζόταν μεγαλύτερη υπομονή και επιμονή από την εταιρεία, η οποία δεν συνέχισε τα δρομολόγια.

Η εποχή μετά το 1995 - Παρέλαση πλοίων στη γραμμή

Μετά την χρεοκοπία της εταιρείας του Ευάγγελου Βεντούρη τον Οκτώβριο του 1995, θα παρελάσουν από τη γραμμή αρκετά πλοία ως διάττοντες αστέρες.

Μεταξύ αυτών το «Ναϊάς Εξπρές», το «Ναϊάς ΙΙ», το «Θησεύς», το «Δημήτριος Μοίρας», το «Ιονίς», το «Άνεμος». Την άνοιξη του 1996 προσέγγισε μερικές φορές στις Καμάρες το "Bari Express" μέχρι να ετοιμαστεί το "Πήγασος" που είχε πάρει τότε τη γραμμή. Ως "Εξπρές Ερμής" ήρθε πολλές φορές στη συνέχεια.

Το 1996, το «Πήγασος» της εταιρείας VENTOURIS FERRIES του Γιώργου του Βεντούρη θα έρθει να αναπληρώσει το κενό που άφησε η διακοπή δρομολογίων από την VSL.

Το «Πήγασος» αγαπήθηκε πολύ από τους Σιφνιούς και κάλυψε επαρκώς τη γραμμή. Μαζί με το "Μήλος Εξπρές" αποτέλεσαν ένα ακτύπητο δίδυμο μέχρι το τέλος του 1999. Καπετάν-Στέλιος Βιτσαράς στο «Μήλος», καπετάν-Βαγγέλης Αντωνόπουλος στο «Πήγασος».

Λίγο μετά θα δρομολογηθεί το "Πρέβελης" της Ρεθυμνιακής, το οποίο θα συνδέσει τη Σίφνο με την Κρήτη.

Toν καιρό της Minoan Flying Dolphins/Hellas Ferries

Και κάπου εκεί, στα τέλη του 1999, θα δημιουργηθεί η Minoan Flying Dolphins, στην οποία θα ενσωματωθούν, μεταξύ άλλων, το «Μήλος Εξπρές» που θα μετονομαστεί σε «Εξπρές Μήλος» και το «Πήγασος» που θα μετονομαστεί αρχικά σε «Εξπρές Διόνυσος» και στην πορεία θα πάρει το όνομα «Εξπρές Πήγασος».

Το «Εξπρές Μήλος» θα παραμείνει μέχρι το 2002.

Το 2000 στη γραμμή θα ταξιδέψει και το «Εξπρές Ερμής» (πρώην «Μπάρι Εξπρές»).

Το 2003 το ντουέτο των πλοίων της Σίφνου αποτελούν το «Εξπρές Πήγασος» και το «Εξπρές Απόλλων» (πρώην «Απόλλων Εξπρές 1» και «Εξπρές Απόλλων του Κώστα Αγαπητού).

Το 2004 στη γραμμή παραμένει το «Εξπρές Πήγασος» με βοηθό το «Εξπρές Άδωνις».

Η GA Ferries στη Σίφνο

Το 2003 ξεκινά η έντονη παρουσία στο νησί της GA Ferries.
Θα περάσουν όλα τα πλοία της εταιρείας από τις Καμάρες με πιο σταθερή, όμως, παρουσία αυτή του ηρωϊκού «Ρομίλντα» που παρέμεινε στη γραμμή μέχρι το 2009.

«Μιλένα», «Νταλιάνα», «Δήμητρα», «Δημητρούλα», «Ροδάνθη», «Ανθή Μαρίνα», «Μαρίνα» εξυπηρέτησαν κατά καιρούς τη γραμμή.

Το 2003 το «Ρομίλντα» και το «Νταλιάνα» σύνδεσαν τη Σίφνο με τη Σύρα, μέσω του Πειραιά. Το δρομολόγιο αυτό αναβίωνε εκείνα τα παλιά δρομολόγια της δεκαετίας του '50.

Το 2005 των μεγάλων αλλαγών

Η εμφάνιση της Aegean Speed Lines

Ότι και να πει κανείς για την εταιρεία του Σιφνιού Λεωνίδα Δημητριάδη-Ευγενίδη θα είναι πραγματικά λίγο.Από το 2005 προσφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες στη Σίφνο μας με τα τέσσερα πλοία τα οποία έχει δρομολογήσει κατά καιρούς.

Ξεκίνησε με το "Speedrunner I", συνέχισε με το "Speedrunner IΙ" και ακολούθησαν τα "Speedrunner IΙΙ" και "Speedrunner IV".

Εξαιρετικές υπηρεσίες, συνέπεια, ακρίβεια στα δρομολόγια, κοινωνική προσφορά χαρακτηρίζουν την λειτουργία της εταιρείας. Εταιρεία-κόσμημα για τη Σίφνο και τα νησιά μας. Σε δύσκολες εποχές κρατά πολύ ψηλά τη σημαία της παράδοσης.

To «Άγιος Γεώργιος»

Στον εφήμερο κόσμο της ελληνικής ακτοπλοΐας η παρουσία της Ventouris Sea Lines μοιάζει με την εξαίρεση στον κανόνα. Για κάποιους αποτελεί από μόνη της ένα μικρό θαύμα. Τριάντα επτά χρόνια μετά, το σινιάλο της εταιρείας με το «Β» στο φουγάρο παραμένει στις επάλξεις, παρόλες τις σοβαρές οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίαζει τελευταία η εταιρεία.

Το 1976 έφερε την επανάσταση στη γραμμή των Δυτικών Κυκλάδων με το «Άγιος Γεώργιος», το όμορφο δανέζικο σκαρί που απόκτησε στην πορεία το προσωνύμιο «ξιφίας» για τη μακριά του πλώρη.

Από τον Οκτώβρη του 2004 το σινιάλο της Ventouris Sea Lines επέστρεψε ξανά στη γραμμή των Δυτικών Κυκλάδων με το «Άγιος Γεώργιος», το πρώην «Απόλλων Εξπρές 2». Επί 9 χρόνια το πλοίο εξυπηρετεί τη γραμμή χειμώνα-καλοκαίρι.

Το «Εξπρές Αθηνά»

Το φθινόπωρο του 2006 αποχαιρέτησε το λιμάνι των Καμαρών το «Εξπρές Αθηνά». Εξαιρετικό πλοίο που εξυπηρέτησε κατά διαστήματα τη γραμμή ως «Παναγία Τήνου 2» επί Βεντούρη και «Εξπρές Αθηνά» επί Hellenic Sea Ways.

Είναι το τελευταίο πλοίο που μετέφερε την εικόνα της Παναγίας της Χρυσοπηγής στον Ιερό Βράχο πριν την ανάληψη της αποστολής αυτής από τα πλοία της Aegean Speed Lines.

Το «Αδαμάντιος Κοραής»

Το 2009 θα έρθει στη γραμμή το «Αδαμάντιος Κοραής» της ζακυνθινής ZANTE FERRIES που παραμένει σταθερά στη γραμμή μέχρις σήμερα.

Ο "Κοραής" πρωτοξεκίνησε στην Ακτοπλοΐα το 2008, όταν ρίχτηκε κυριολεκτικά στον Λάκκο των Λεόντων της Παροναξίας. Με τα εκατό του μέτρα και τη μικρή, σχετικά, ταχύτητα του, κλήθηκε να ανταγωνιστεί μεγαλύτερα και ταχύτερα πλοία. Ακόμα και με τον καπετάν-Σπύρο Θηραίο στα χειριστήρια του, τα πράγματα δεν ήταν εύκολα.

Κάποια στιγμή στη ρότα του προστέθηκε και η γραμμή των Δυτικών Κυκλάδων. Εδώ τα πράγματα φάνηκε να είναι πιο εύκολα. Το πλοίο ταίριαζε πιο πολύ εδώ. Σιγά-σιγά κατάφερε να αποκτήσει μια μοναδική σχέση εμπιστοσύνης με τους επιβάτες και τους οδηγούς των φορτηγών της γραμμής.

Ο "Κοραής" θυμίζει σε πολλά το "Μήλος Εξπρές". Μπορεί, βέβαια, να μην είναι εξίσου εύδρομο με το θρυλικό πλοίο των Σταθάκη-Μανούσου, αλλά είναι εξίσου αξιόπιστο με εκείνο.

Ενδοκυκλαδικά δρομολόγια

Δεν ξεχνάμε να αναφέρουμε τα πλοία που εκτελούν τα ενδοκυκλαδικά δρομολόγια και συνδέουν τη Σίφνο με τη Σύρο, όπως το «Πάρος Εξπρές» (πρώην «Έλλη»), το «Εξπρές Πάρος» (πρώην «Κεφαλληνία»), το «Σύρος Εξπρές» (πρώην «Αιγεύς»), το «Γεώργιος Εξπρές», το «Εξπρές Ερμής», το "Santorini Sky", το «Παναγία Τήνου» (πρώην «Λήμνος»), το «Νόνα Μαίρη» (πρώην «Δημήτριος Μοίρας»), το «Παναγία Χοζοβιώτισσα» (πρώην «Αργοστόλι» και «Μύρτος»), το «Αίολος Εξπρές», το"Aqua Jewel", το "Aqua Maria".

Η σύνδεση με την Πάρο

Να μην ξεχάσουμε ότι τη σύνδεση της Σίφνου με την Πάρο την εξυπηρέτησαν για χρόνια μοναδικά καραβόσκαρα, όπως το «Δάφνη» και το "Μαργαρίτα" των αδελφών Λουκατάρη από τον Πλατύ Γυαλό. Ακόμα το «Κώστας Λατσός» και το «Έλενα Κ» που αναχωρούσαν από τον Πλατύ Γυαλό για την Παροικιά.

Και, βέβαια, το «Άγιος Συμεών" που σύνδεε από το 1969 έως τις αρχές της δεκαετίας του '80 τις Καμάρες με το Βαθύ της Σίφνου, τον Πλατύ Γυαλό, τη Χρυσοπηγή και το Φάρο. Και από εκεί και μέχρι το 2004 τα δρομολόγια του περιορίστηκαν από τις Καμάρες μέχρι το Βαθύ. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα πλοία που προσέγγισαν στη Σίφνο.

Στη Χρυσοπηγή της Σίφνου

Να αναφέρουμε, βέβαια, ότι στη Σίφνο τα πλοία δεν προσεγγίζουν μόνο στο κεντρικό λιμάνι (τις Καμάρες), αλλά και στον όρμο της Χρυσοπηγής μεταφέροντας την εικόνα της Παναγίας της Χρυσοπηγής από τις Καμάρες στη Χρυσοπηγή. Το πανηγύρι γίνεται κάθε χρόνο της Αναλήψεως, ημέρα Τετάρτη.

Ας πάμε νοερά στον ιερό βράχο της Χρυσοπηγής και στο πανηγύρι της Αναλήψεως όπου η εικόνα, οι επίσημοι και ο κλήρος μεταφέρονται με το καράβι από τις Καμάρες μέχρι το βράχο της Χρυσοπηγής.

Η στιγμή που φθάνει το καράβι στη Χρυσοπηγή είναι πραγματικά ιερή και οι περισσότεροι ανατριχιάζουν όταν το πλοίο αρχίζει να σφυρά χαρμόσυνα. Τα μικρότερα σκάφη σφυρούν και αυτά και κάποιο από αυτά μεταφέρει την εικόνα, τους επίσημους και τον κλήρο από το καράβι στο μικρό μόλο της Χρυσοπηγής.

Το πρώτο πλοίο που μετέφερε την εικόνα στο βράχο της Χρυσοπηγής ήταν το πολεμικό «ΜΑΧΗΤΗΣ» κάπου στα 1963. Λίγο αργότερα θα αναλάβουν τη σκυτάλη τα ποστάλια της γραμμής με πρώτο το «Μαριλένα».

Από το 2005 την εικόνα μεταφέρουν τα πλοία της Aegean Speed Lines, με μπροστάρη το "Speedrunner Ι". Οι στιγμές της άφιξης της εικόνας με το καράβι είναι πάντα μαγικές.

Στο πανηγύρι της Χρυσοπηγής του 1965

Γυρίζουμε 48 χρόνια πριν. Σίφνος, 2 Ιουνίου 1965

Η εικόνα παραλαμβάνεται από το πολεμικό πλοίο και έρχεται στο βράχο με τη βάρκα. Πολλά από τα πρόσωπα που βλέπουμε στις φωτογραφίες έχουν "ταξιδέψει" για αλλού.

Ανάμεσα τους και ο θείος-Νίκος που "έφυγε" πριν από λίγο καιρό. Προσέξτε πως κρατά την εικόνα. Είναι μια πολύ ξεχωριστή στιγμή. Στη βάρκα δίπλα του στέκεται η γιαγιά μου, το κυρα-Μαρώ.

Φωτογραφίες και συναισθήματα αφιερωμένα σε όλους όσους αγαπούν τη Σίφνο. Στη μνήμη των αγαπημένων προσώπων που "έφυγαν μακριά".

Το Ε/Γ-Π/Κ "Άγιος Συμεών"

Στην Κω ναυπηγείται το Ε/Γ - Π/Κ "'Αγιος Συμεών", ένα ξύλινο σκαρί που θα πάρει αριθμό νηολόγησης Κω: 9. Δούλεψε για 35 χρόνια στη Σίφνο.

Τα πρώτα χρόνια έκανε το δρομολόγιο από τις Καμάρες για Βαθύ-Πλατύ Γυαλό-Χρυσοπηγή-Φάρο και αργότερα το δρομολόγιο περιορίστηκε μόνο μέχρι το Βαθύ.

Το «'Αγιος Συμεών» μετέφερε για χρόνια την εικόνα της Χρυσοπηγής από το πλοίο της γραμμής στον Ιερό Βράχο της Χρυσοπηγής την ημέρα του πανηγυριού. Πλοιοκτήτης του ήταν ο Παναγιώτης Μάρκου, από τα Εξάμπελα της Σίφνου.

«'Αγιος Σπυρίδων»

Η λάντζα του Γιώργη του Καμπουράκη εξυπηρέτησε χιλιάδες επιβάτες όταν δεν υπήρχε ο μόλος για να δέσει το πλοίο και παρέμενε αρόδου. Μαζί με τη μεγαλύτερη λάντζα του Γιώργη του Μπουλή και τις υπόλοιπες λάντζες αποτέλεσε για χρόνια τη γέφυρα του πλοίου με το μόλο των Καμαρών.

Για χρόνια ο "Άγιος Σπυρίδωνας" εξυπηρέτησε τη γραμμή Καμάρες-Χερόνησος, όταν φυσικά δεν υπήρχε ο δρόμος για τη Χερόνησο. Πρωτοξεκίνησε στη γραμμή του Βαθιού, αλλά η έλευση του "Αγιος Συμεών" (1969) το μετέθεσε στη Χερόνησο. Στο πανηγύρι του Ταξιάρχη κατέβαινε και αυτό στο Βαθύ επικουρικά με το 'Άγιος Συμεών". Οι ανταγωνισμοί ποτέ δεν έλειψαν και ποτέ δεν θα λείψουν στη θάλασσα.